Choć od lat jest głośno o firmach, które na prezentacjach sprzedają konsumentom (za niebotyczne ceny!) wielofunkcyjne garnki, masażery i uzdrawiające pościele, to nadal świetnie sobie radzą na rynku. Gdy poruszam temat wśród znajomych, okazuje się, że każdy zna przynajmniej jedną osobę, która dała się zwieść marketingowym trikom i zarzeka się, że więcej nie da się oszukać. Niestety problem nieprzemyślanych i niepotrzebnych zakupów dotyczy naszych bliskich. Często wstydzą się przyznać do tego, że w ogóle byli na prezentacji, a co dopiero, że z wyrzeczeniem spłacają kredytowe raty. Co robić, gdy w szale przedświątecznych zakupów na chwilę stracimy zdrowy rozsądek? A może właśnie Ty otrzymasz na gwiazdkę wełnianą pościel (rzeczywiście wartą kilkadziesiąt złotych), za którą babcia zapłaciła 10 tysięcy? Wyjaśnię Ci, kiedy i w jaki sposób można zwrócić towar bez konsekwencji, abyś wiedział jak zareagować i jak pomóc innym.
Prezentacje
Zazwyczaj są doskonale zorganizowane i ciężko jest wskazać jakieś konkretne uchybienia, czy oczywiste łamanie prawa. Zaczyna się dość niewinnie, bo telefonicznym zaproszeniem na spotkanie lub pozostawieniem ulotki w skrzynce. Oferta skierowana jest głównie do osób starszych, przebywających w ciągu dnia w swoich mieszkaniach i domach. Pod pozorem spotkania edukacyjnego, profilaktyczno-zdrowotnego lub rozrywkowego potencjalni klienci wabieni są do lokalnych restauracji i hoteli. W trakcie prezentacji prowadzący poruszają tematy chorób cywilizacyjnych (mówią o nadciśnieniu, cukrzycy, otyłości, bólach kręgosłupa itp.) i trudności życiowych (kosztów leczenia, konieczności korzystania z pomocy osób trzecich). Następnie subtelnie przechodzą do przedstawienia oferty handlowej, która stanowi złoty środek na wszystkie problemy.
Niekiedy wśród uczestników zostaje przeprowadzone losowanie nagród, które wzbudza dodatkowe emocje i usypia czujność konsumentów… Czasem wystarczy, że jedna osoba podejmie decyzję o zakupie i rusza lawina zamówień. Innym razem podpisanie umowy następuje w związku z odbiorem wylosowanej nagrody. Większość jednak wierzy w skuteczność superproduktów i ma nadzieję na poprawę zdrowia i uwolnienie się od trosk.
Zwrot towaru bez konsekwencji
Umowy sprzedaży zawierane podczas prezentacji organizowanych poza lokalem firmy należą do tzw. umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa. Zastosowanie do nich mają przepisy ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, gwarantujące możliwość rezygnacji z zakupu bez ponoszenia konsekwencji finansowych.
Zasadą jest, że konsument może od takiej umowy odstąpić w terminie 14 dni bez podawania przyczyny.
W tym celu należy złożyć do przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Można je sformułować na formularzu dołączonym do umowy (jeśli taki jest) lub według wzoru stanowiącego załącznik do ustawy. Konsument może również sformułować treść oświadczenia samodzielnie, pod warunkiem, że będzie ono jednoznaczne.
Elektroniczny formularz
Niektórzy przedsiębiorcy mogą zapewnić klientom możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną (np. przy pomocy elektronicznego formularza). W takiej sytuacji, przedsiębiorcy są zobowiązani do niezwłocznego potwierdzenia otrzymania oświadczenia od konsumenta (np. wysyłając e-mail do konsumenta).
Teoretycznie prawo dopuszcza ustną deklarację o odstąpieniu od umowy, ale to na konsumencie będzie spoczywał ciężar udowodnienia złożenia takiego oświadczenia. Dlatego w interesie kupującego jest, by informując przedsiębiorcę o rezygnacji z zakupu, użyć trwałego nośnika (jakim jest papier lub poczta elektroniczna). Praktyka wskazuje, że najlepiej jest wysłać oświadczenie listem poleconym ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Termin
Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed upływem 14 dni.
Bieg terminu dla umowy, w wykonaniu której przedsiębiorca wydaje rzecz, rozpoczyna się od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub osobę przez niego upoważnioną. Gdy umowa obejmuje wiele rzeczy dostarczanych osobno, partiami lub w częściach – od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części. Natomiast, jeśli umowa polega na regularnym dostarczaniu rzeczy przez czas oznaczony – od objęcia w posiadanie pierwszej rzeczy.
W przypadku pozostałych umów – od dnia zawarcia umowy.
Jeśli upływ terminu 14 dni przypada w dzień ustawowo wolny od pracy lub w sobotę to termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy lub sobotą.
Sprzedawca nie poinformował Cię o prawie rezygnacji
Jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa dopiero po upływie 12 miesięcy od dnia upływu powyżej wskazanego terminu (14 dni). Jeżeli jednak sprzedawca zdecyduje się uzupełnić informację przed upływem terminu 12 miesięcy, to czas na złożenie przez kupującego rezygnacji upływa po 14 dniach od udzielenia mu tej informacji.
Skutek odstąpienia od umowy
W przypadku, gdy konsument odstąpi od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa – umowę uważa się za niezawartą, co skutkuje również wygaśnięciem umów dodatkowych łączących się z zakupem (tj. umowa kredytowa).
Zwrot pieniędzy
Przedsiębiorca zobligowany jest do zwrotu konsumentowi wszelkich dokonanych przez niego płatności – niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia. Jeśli sprzedawca nie zaproponował, że sam odbierze rzecz może wstrzymać się z oddaniem pieniędzy do chwili otrzymania zwrotu towaru lub dowodu jego odesłania.
Zwrot pieniędzy następuje w taki sam sposób, jakiego użył konsument, chyba że kupujący wyraźnie zgodził się na inną formę, która nie generuje dodatkowych kosztów. Na przykład: Mimo płatności gotówka, do oświadczenia o odstąpieniu od umowy dołączono dyspozycję zwrotu świadczenia przelewem wskazując numer rachunku bankowego.
Zwrot towaru
Konsument odstępujący od umowy ma obowiązek zwrócić rzecz przedsiębiorcy (ewentualnie przekazać ją osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru) niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy. Termin ten nie obowiązuje kupującego, gdy sprzedawca zaproponował, że sam odbierze rzecz.
Do zachowania terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed jego upływem. Konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta o tej konieczności. Możliwy jest również zwrot rzeczy równocześnie z odstąpieniem od umowy, pod warunkiem dotrzymania ustawowego terminu, co oznacza, iż oświadczenie i towar można wysłać razem.
Decyzja co do sposobu odesłania towaru należy do konsumenta i to on ponosi ryzyko wyboru podmiotu, który rzecz dostarczy, tak by dotarła w stanie niezniszczonym.
Miejsce zwrotu rzeczy
Jeśli miejsce zwrotu rzeczy jest inne niż siedziba przedsiębiorcy, to powinno być wyraźnie wskazane.
W przypadku, gdy umowa zawarta została poza lokalem przedsiębiorstwa, a rzecz dostarczono konsumentowi do miejsca jego zamieszkania, przedsiębiorca jest zobowiązany do odebrania rzeczy na swój koszt, pod warunkiem że ze względu na charakter rzeczy nie można jej odesłać w zwykły sposób pocztą.
Odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy
Przepisy wprowadzają zakaz używania towaru w taki sposób, który przekracza granicę niezbędną do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy. Oznacza to, że konsument może zbadać rzecz w taki sposób, jakby zrobił to w typowych okolicznościach sklepowych. Mianowicie może uruchomić sprzęt AGD lub RTV, ale nie może go eksploatować. Jeśli sprzedawca stwierdzi, że kupujący przekroczył te granice może od niego zażądać odszkodowania porównując wartość rzeczy nowej z wartością rzeczy używanej.
Podsumowanie
Podpisanie umowy na prezentacji oraz widok stosu kartonów z kołdrami, materacami, garnkami, nożami… to jeszcze nie koniec świata! Masz prawo do rezygnacji, nawet gdy sprzedawca wmawia Ci, że jest inaczej. Nie odkładaj tematu na później i świadomie podejmij decyzję o zakupie. Masz na to 14 dni. Dokładnie przeczytaj umowę i warunki udzielonej Ci pożyczki, bo może okazać się, że przerasta Twoje możliwości finansowe. Poradź się bliskich i edukuj innych.
Źródła