Zgodnie z brzmieniem art. 556 Kodeksu cywilnego: „Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną”. Kiedy mówimy o wadach prawnych rzeczy? Czy kupujący, który nabył rzecz z wadą prawną może złożyć reklamację do sprzedawcy i czego może żądać?
Wady prawne rzeczy
O wadach prawnych sprzedanej rzeczy możemy mówić w ściśle określonych przez ustawodawcę przypadkach (jest to katalog zamknięty), a mianowicie wtedy, gdy:
- rzecz stanowi własność osoby trzeciej (nie stanowi własności sprzedawcy) lub jest obciążona prawem osoby trzeciej. Przykład: osobie trzeciej przysługuje prawo pierwokupu, odkupu, roszczenie o przeniesienie własności, roszczenie o wykonanie zapisu itp.;
- ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. Przykład: rzecz została zabezpieczona postępowaniu karnym jako dowód albo objęta jest zakazem zbywania w postępowaniu zabezpieczającym.
- sprzedawane jest prawo, które nie istnieje. Przykład: wynalazek nie miał zdolności patentowej lub patent został udzielony nieuprawionej osobie, wówczas sprzedawca ponosi odpowiedzialność za istnienie tego prawa.
Generalnie ujmując, wada prawna rzeczy ściśle wiąże się z brakiem uprawnień po stronie sprzedawcy do rozporządzania nią.
Odpowiedzialność sprzedawcy i roszczenia kupującego
Wydanie kupującemu rzeczy obarczonej wadą prawną umożliwia pociągniecie sprzedawcy do odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz odpowiedzialności odszkodowawczej za straty jakie poniósł zawierając umowę (tzw. odszkodowanie w granicach ujemnego interesu umownego). Oznacza to, że oprócz możliwości odstąpienia od umowy i roszczenia obniżenia ceny (roszczenia z tytułu rękojmi) kupujący może żądać od sprzedawcy zwrotu kosztów zawarcia umowy, wydatków poniesionych związku ze spełnieniem własnego świadczenia, zwrotu kosztów odebrania czy przechowania rzeczy, jak również dokonanych na rzecz nakładów w zakresie w jakim nie odniósł z nich korzyści, kosztów procesów itp (katalog roszczeń jest otwarty).
Ponadto, kupujący, który może dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych Kodeksu cywilnego (odszkodowanie w granicach pozytywnego interesu prawnego obejmujące nie tylko stratę ale również utracone korzyści).
Podstawa prawna:
art. 5563 k.c.
art. 574 k.c.
art. 415 k.c.